May 15, 2023

จานโอชา

อาหารที่สะท้อนตัวตนผู้นำทั่วโลก ตั้งแต่สหรัฐอเมริกา รัสเซีย ฝรั่งเศส อังกฤษ จนถึงไทย

ท่ามกลางบรรยากาศการเมืองที่กำลังร้อนแรงกับการเลือกตั้งที่เพิ่งเสร็จสิ้นลงเมื่อวาน เราได้เห็นปรากฏการณ์ที่หลากหลายเพจ แบรนด์ และอินฟลูเอนเซอร์ ต่างพากันแสดงออกถึงอารมณ์ร่วมที่มีต่อการเลือกตั้งครั้งนี้

ในวาระที่ประเทศไทยกำลังจะได้ผู้นำคนใหม่ และรอลุ้นผลการจัดตั้งรัฐบาลโดยแน่ชัด ‘Bon Appétit ธุรกิจรอบครัว’ อยากชวนคุยถึงผู้นำในมิติของอาหาร โดยหยิบเอาเรื่องราวเกี่ยวกับอาหารโปรดปรานของผู้นำแต่ละประเทศมาเล่าว่ามื้ออาหารของผู้ที่ได้ชื่อว่าเป็นผู้นำของประเทศเขากินอะไรกันบ้าง

แล้วอาหารเหล่านั้นบ่งบอกและแสดงถึงตัวตนของแต่ละประเทศนั้นๆ หรือไม่ หรือเป็นอาหารที่แสดงถึงบุคลิกส่วนตัวของผู้นำแต่ละคนยังไง

เริ่มกันที่ประธานาธิบดีคนที่ 46 ของสหรัฐอเมริกาอย่าง โจ ไบเดน จากพื้นเพที่เติบโตมาจากครอบครัวคนทำงานที่คุณพ่อเคยขายรถยนต์มือสองทำให้โจเคยชินกับการทำงานหนัก และคุ้นชินกับวิถีการใช้ชีวิตแบบเรียบง่าย สังเกตได้ตั้งแต่ตอนที่ดำรงตำแหน่งวุฒิสภา โจอาศัยการนั่งรถไฟจากเดลาแวร์ไปวอชิงตัน ดี.ซี. เพื่อเข้าทำงานในออฟฟิศเสมือนกับพนักงานที่ทำงานออฟฟิศคนอื่นทั่วไป

อาจจะเพราะนิสัยติดดินและชอบความเรียบง่ายของโจ เมนูอาหารจานโปรดของโจคือ ของที่ทำกินได้ง่ายๆ อย่างพาสต้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งเส้นแองเจิลแฮร์ ถ้ามีเพียงแค่พาสต้าแองเจิลแฮร์กับซอสมะเขือเทศและมีตบอลโจก็สามารถเอนจอยอาหารมื้อนั้นได้อย่างสบายๆ แล้ว

สื่ออย่าง Health Digest เคยลองวิเคราะห์ถึงสาเหตุที่โจชอบกินพาสต้า นอกเหนือจากนิสัยส่วนตัวที่ชอบอะไรที่เรียบง่ายไม่ซับซ้อน ก็อาจจะเกิดจากการที่รากเหง้าพื้นเพของจิล ไบเดน ภรรยาของโจมีพื้นฐานบรรพบุรุษมาจากซิซิลี อิตาลี ทำให้ทักษะในการทำอาหารอิตาเลียน หรือถ้าเป็นสำนวนไทยเราคงจะเรียกว่า เสน่ห์ปลายจวักของจิลทำให้สามีผู้ซึ่งเป็นบุรุษหมายเลข 1 ของโลก ติดใจในพาสต้าก็เป็นได้

นอกเหนือจากพาสต้าโจชื่นชอบทั้งขนมและเครื่องดื่มสัญชาติอเมริกัน อย่างเครื่องดื่ม Gatorade รสส้ม The Washington Post เคยรายงานไว้ว่า โจชื่นชอบเครื่องดื่ม Gatorade รสส้ม (Gatorade เป็นแบรนด์ย่อยภายใต้บริษัทเครื่องดื่มยักษ์ใหญ่ของอเมริกา PepsiCo) ซึ่งนั่นอาจจะเป็นเพราะว่ากิจวัตรประจำวันของโจจะเริ่มด้วยการออกกำลังกายทุกวันในตอนเช้า โจจะพบกับเทรนเนอร์เพื่ออกกำลังฟิตร่างกาย ก่อนที่วันทั้งวันตารางงานของโจจะอัดแน่นไปด้วยการประชุมต่างๆ

ส่วนของหวานที่โจชื่นชอบเป็นพิเศษจนถึงขนาดต้องบอกให้ลูกน้องในทำเนียบขาวต้องมีสต็อกติดตู้เย็นในออฟฟิศไว้ตลอดก็คือ ไอศรีมวานิลลาช็อกโกแลตชิปของ Häagen-Dazs และไม่ใช่เพียงแค่ที่ทำงานเท่านั้นที่โจชอบให้มีไอศครีมติดตู้เย็นไว้ ที่บ้านก็เช่นกัน โดยลูกๆ ของโจเคยให้สัมภาษณ์เอาไว้ว่า โจชอบกินไอศครีมมาก ส่วนใหญ่จะเป็นรสวานิลลาหรือรสช็อกโกแลตที่จะต้องมีสต็อกติดตู้เย็นที่บ้านไว้เสมอ

ส่วนประธานาธิบดีของสหรัฐฯ คนก่อนหน้านั้น โดนัลด์ ทรัมป์ ผู้ที่ออกมาปราศรัยหรือให้สัมภาษณ์เมื่อไหร่ก็ดูจะเป็นกระแสร้อนแรงทุกทีไป ด้วยความที่เป็นชายมั่งคั่งประกอบกิจการหลายอย่าง หลายคนอาจคาดการณ์ว่าทรัมป์คงชอบกินอาหารที่หรูหราตามภาพลักษณ์ที่ถูกฉาบหน้าไว้ หากเพียงแต่ว่าอาหารที่ดูจะถูกจริตกับทรัมป์มากที่สุด เพราะเรามักได้เห็นทรัมป์กินมันอยู่บ่อยๆ จากสื่อต่างๆ หรือจากสัมภาษณ์ของคนรอบตัวทรัมป์ ก็คืออาหารฟาสต์ฟู้ด

ปี 2016 ทรัมป์เคยให้สัมภาษณ์กับสื่อว่า อาหารที่เขาชอบที่สุดของแมคโดนัลด์คือ Fish Delight ซึ่งคุณอย่าเพิ่งเลิกคิ้วหลิ่วตาด้วยความแปลกใจว่า แมคโดนัลด์มีเมนูนี้เมื่อไหร่กัน ทำไมไม่เคยได้ยิน เราจะบอกคุณว่าสาเหตุที่คุณไม่คุ้นชื่อเมนูนี้เลย เพราะแมคโดนัลด์ไม่มีเมนูนี้!

ทุกสื่อต่างลงความเห็นไปในทางเดียวกันว่าทรัมป์คงจะหมายถึง Filet-O-Fish หรือเบอร์เกอร์ปลาของแมคโดนัลด์นั่นแหละ เวลาต่อมาทรัมป์ก็ทวีตรูปภาพตัวเองนั่งบนเจ็ตส่วนตัวกำลังจะกินไก่เคเอฟซีบนจานพร้อมส้อมกับมีด หรือหลังจากหาเสียงเสร็จที่ฟลอริด้าทรัมป์ก็ให้คนขับรถขับไปซื้อเบอร์เกอร์ คิงมาเลี้ยงทีมงานทั้งทีมอีกต่างหาก

มากันที่ผู้นำของอีกฟากฝั่งความเชื่อทางการปกครอง วลาดิเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีของรัสเซีย ชายผู้ชื่นชอบดูหนังสายลับจนร่ำเรียนและเข้าร่วมเป็นสายลับ KGB ของรัสเซีย วิถีชีวิตประจำวันของปูตินมักไม่ถูกเปิดเผยต่อสาธารณชนหรือหากถูกเปิดเผยก็จะเป็นข้อมูลที่ถูกเลือกสรรมาแล้วว่าเผยแพร่ต่อสื่อได้ เช่น ปูตินมักจะเริ่มวันด้วยการกินมื้อเช้าในตอนเที่ยง เหตุน่าจะเป็นเพราะว่าปูตินมักทำงานจนถึงกลางดึก และปูตินไม่ค่อยดื่มแอลกอฮอลล์แต่ชื่นชอบการดื่มกาแฟสักแก้วหลังกินข้าวเช้าเสร็จ

จากสื่อทางการของรัสเซียที่ชื่อว่า Pravda เคยรายงานว่าวิสัยการกินของปูตินค่อนข้างที่จะเฮลตี้ ปูตินชอบให้มื้ออาหารของเขามีมะเขือเทศ แตงกวา และผักกาดแก้ว แต่ถึงจะมีนิสัยการกินที่เฮลตี้มากแค่ไหน และความคิดเห็นทางการเมืองจะแตกต่างกันยังไง สิ่งที่ปูตินและไบเดนมีร่วมกันคือ ทั้งสองชอบกินไอศครีมเหมือนกัน โดยรสไอศครีมที่ปูตินชื่นชอบคือรสถั่วพิสตาชิโอ

และอาหารต่างๆ ที่ปูตินจะได้รับประทานก็จะถูกทดสอบก่อนว่าอาหารสิ่งนั้นหรือจานนั้น ไม่ได้ถูกวางยาพิษมา ซึ่งถ้าคุณเป็นปูตินคุณก็อาจจะทำเช่นเดียวกันกับที่ปูตินทำนี่แหละ

ข้ามมาที่ฟากฝั่งยุโรปกันบ้าง หากพูดถึงประเทศที่มีชื่อเสียงเรื่องการครัวมากที่สุดในโลกเราคงหนีไม่พ้นที่จะต้องพูดถึงฝรั่งเศส ประเทศที่เป็นต้นกำเนิดของระบบดาวมิชลินและเป็นต้นกำเนิดของศาสตร์ในการทำอาหารฝรั่งเศสที่เผยแผ่ไกลไปทั่วโลก เอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีของฝรั่งเศสผู้ทำสถิติเป็นประธานาธิบดีฝรั่งเศสที่อายุน้อยที่สุดขณะเข้ารับตำแหน่งในปี 2017 โดยขณะที่เข้ารับตำแหน่งผู้นำประเทศมาครงมีอายุเพียง 39 ปีเท่านั้น

สื่ออย่าง Mashed เคยพยายามจำกัดความอาหารจานโปรดที่มาครงชื่นชอบโดยใช้คำเพียงสองคำเท่านั้น คือ unmistakably French แปลเป็นไทยคงทำนองว่า ‘ฝรั่งเศสจ๋า’ เพราะหัวหน้าเชฟของมาครงให้สัมภาษณ์ไว้ว่าอาหารที่จะเสิร์ฟบนโต๊ะของประธานาธิบดีฝรั่งเศสจะต้องเป็นอาหารที่ผลิตมาจากวัตถุดิบที่มาจากในประเทศเท่านั้น (ยกเว้นกาแฟ) โดยเฉพาะพวกผัก ผลไม้ และผลิตภัณฑ์นมทั้งหลายต้องเป็นมาจากฝรั่งเศสแต่ต้องไม่ขนส่งมาจากแหล่งผลิตที่ไกลเกินกว่า 100 กิโลเมตรจากปารีส สาเหตุที่คาดเดาได้ว่ามาครงจะบริโภคเฉพาะผลผลิตทางการเกษตรที่อยู่ในรัศมีเขต 100 กิโลเมตรจากปารีสเท่านั้นก็เป็นเพราะว่า เขาน่าจะต้องการทำและพูดให้ได้อย่างเต็มปากว่าเขาก็เป็นคนหนึ่งที่ใส่ใจกับเรื่องสิ่งแวดล้อม โลกร้อน และ carbon footprint

เครื่องดื่มที่มาครงในฐานะผู้นำฝรั่งเศสนิยมก็คงหนีไม่พ้น เครื่องดื่มที่ทำให้ทั่วทั้งโลกหลงรักกับมนตร์เสน่ห์ของฝรั่งเศส นั่นคือไวน์ ว่ากันว่าตู้เก็บไวน์ของประธานาธิบดีฝรั่งเศสมีไวน์มากถึง 14,000 ขวด ซึ่งเป็นไวน์ที่มาจากทั่วทั้งฝรั่งเศส โดยไวน์ขวดที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดคือไวน์ Sauternes ปี 1906

ข้อมูลอีกส่วนที่น่าสนใจเกี่ยวกับมื้ออาหารของมาครงคือ จานที่ถูกใช้ใน Élysée Palace (สถานที่พำนักของประธานาธิบดีฝรั่งเศส) ปี 2018 บรีฌิต มาครง ภรรยาของเอ็มมานูเอล มาครงเลือกซื้อจานเซตใหม่เพื่อใช้ในที่พำนักโดยจานเซตนั้นมีมูลค่าสูงถึง 50,000 ยูโร เมื่อข่าวนี้แพร่สะพัดออกไปมาครงถูกวิจารณ์อย่างเผ็ดร้อนเกี่ยวกับการใช้เงินภาษีของประชาชนไปอย่างฟุ่มเฟือยกับข้าวของราคาแพง แต่ในความเห็นของมาครงและภรรยา ความหรูหราสวยงามของถ้วยชามที่ใช้ดื่มกินอาจเป็นส่วนหนึ่งของความฝรั่งเศสจ๋าก็เป็นได้

เมื่อพูดถึงผู้นำประเทศของอังกฤษเราอาจคิดถึงนายกรัฐมนตรีแห่งเกาะอังกฤษ แต่เมื่อพูดถึงสหราชอาณาจักร ภาพจำที่หลายคนมักนึกถึงน่าจะเป็นภาพของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 หรือที่ใครต่อใครต่างเรียกว่า ควีนเอลิซาเบธ

ชุดกระโปรงสีสันสดใส สร้อยไข่มุกและหมวกใบเก๋เป็นสิ่งที่ทั่วโลกเห็นจนชินตา เมื่อพูดถึงอาหารที่พระองค์ทรงโปรดอาจจะสังเกตได้จากกิจวัตรประจำวันของพระองค์ท่าน เช่น พระองค์มักจะดื่มชาเอิร์ลเกรย์คู่กับบิสกิตก่อนเริ่มวัน และพระกระยาหารเช้าของพระองค์มักประกอบไปด้วยซีเรียล โยเกิร์ต ขนมปังปิ้งกับแยมส้ม จากนั้นช่วงสายๆ ก่อนมื้อเที่ยงพระองค์มักจะดื่มจิน เพื่อเรียกน้ำย่อยโดยผสมกับน้ำแข็งและเลมอนฝานบางๆ

พระกระยาหารกลางวันของพระองค์มักจะเป็นผักและปลา จากนั้นก็เป็นเวลาแห่งความรื่นรมย์ของน้ำชายามบ่ายที่พระองค์จะต้องเสวยทุกวัน นอกจากชาแล้วพระองค์ยังมีของว่างอื่น เช่น เค้ก และแซนด์วิชชิ้นเล็กๆ พอดีคำ จากนั้นก็ดื่มจินอีกรอบเพื่อเรียกน้ำย่อยก่อนถึงพระกระยาหารค่ำ ส่วนพระกระยาหารค่ำของพระองค์ก็มักจะเป็นปลาหรือเนื้อสัตว์ที่มาจากอาณาบริเวณที่พระองค์ทรงปกครองอยู่

ปิดท้ายกันที่ประเทศไทยดินแดนแห่งอาหารที่เราภาคภูมิใจในตัวเราเองว่าเป็นครัวของโลก พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 29 ที่กำลังจะกลายเป็นอดีตนายกฯ มักมีซีนอาหารอยู่อย่างสม่ำเสมอเมื่อไปเยี่ยมเยือนงานใดก็ตาม เช่นตอนโชว์ทำใบเหลียงผัดไข่ที่วิทยาลัยอาชีวศึกษา ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี หรือตอนโชว์ทำผัดกุ้งจ่อมทรงเครื่องที่ตลาดพระประแดง สมุทรปราการ โดยเมนูโปรดของเขาเป็นเมนูแสนเรียบง่ายนั่นคือ ข้าวกะเพราเนื้อไข่ดาว และก๋วยเตี๋ยวเนื้อตุ๋น โดยบางครั้งบางทีจะสั่งก๋วยเตี๋ยวเนื้อตุ๋นร้านโปรดย่านนางเลิ้งมากินเมื่อมีประชุมสภา

ไม่ว่าผู้นำของประเทศจะเป็นใครหรือจะมีแนวคิดในการปกครองและบริหารบ้านเมืองยังไง สังเกตเห็นได้ว่าจุดร่วมอย่างหนึ่งที่ทุกคนมีร่วมกัน โดยที่รู้ตัวหรืออาจจะไม่รู้ตัวคือ ความชื่นชอบในอาหารที่เป็นเอกลักษณ์สะท้อนตัวตนของบุคลิก นิสัย และอัตลักษณ์ของชาติตนเอง โจ ไบเดน ชอบดื่มเกเตอเรดซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ของบริษัทเป๊ปซี่, ทรัมป์ชอบกินฟาสต์ฟู้ด สัญลักษณ์ของอาหารแห่งอเมริกันชน, มาครงนิยมการดื่มไวน์ และควีนเอลิซาเบธชื่นชอบการดื่มชา มาจนถึงผู้นำไทยที่เมนูโปรดคืออาหารบ้านๆ อย่างผัดกะเพรา

ในบรรยากาศการเลือกตั้งที่เพิ่งเสร็จสิ้นลงในบ้านเรา เราคงต้องมารอดูว่า นายกรัฐมนตรีคนต่อไปของประเทศไทยจะมีอาหารจานโปรดจานไหนเป็นอาหารประจำใจ แล้วเมนูนั้นสะท้อนตัวตนของผู้นำคนใหม่ของไทยยังไง

อ้างอิง